Η κολοκύθα κάνει την είσοδο της το Σεπτέμβριο και παραμένει στο προσκήνιο και το χειμώνα. Πολλοί την έχουν συνδέσει με το Halloween αλλά η θρεπτική της αξία την καθιστά παραπάνω από ένα εορταστικό στολισμό.
Ιστορική αναδρομή
Η κολοκύθα φαίνεται να παίρνει το όνομά της πολλούς αιώνες πριν από την ελληνική λέξη το «μεγάλο πεπόνι» ή αλλιώς “pepon”. Η λέξη αυτή τροποποιήθηκε λόγω προφοράς (nasalized) από τους Γάλλους σε “pompo” και μεταγενέστερα από τους Άγγλους από “”pompon” σε “pumpion”. Η τελική της ονομασία προήλθε από τους Αμερικάνους δίνοντάς της το όνομα «κολοκύθα» (pumpkin).
Ποικιλίες
Οι κολοκύθες ανήκουν στην οικογένεια των κολοκυνθοειδών (Cucurbitaceae), στην ίδια όπου ανήκουν και το πεπόνι, το αγγούρι, το καρπούζι και τα κολοκυθάκια. Οι ποικιλίες είναι πολλές και το χρώμα της είναι συνήθως το πορτοκαλί ή κίτρινο ενώ μπορούμε να το συναντήσουμε και σε άλλα χρώματα όπως είναι: το λευκό, το πράσινο, το κόκκινο και το γκρι.
Η κολοκύθα περιέχει: βιταμίνες, καροτένιο και φυτικές ίνες, τα οποία φαίνεται να έχουν ευεργετική δράση στον ανθρώπινο οργανισμό όσον αφορά τις αντιοξειδωτικές, αντιδιαβητικές, αντιβακτηριακές, και αντιφλεγμονώδης δράσεις.
Θρεπτική αξία
Από επιστημονικής άποψης κατατάσσεται στα φρούτα (εφόσον περιέχει σπόρια) ενώ από διατροφικής πλευράς μοιάζει περισσότερο με λαχανικό.
Η κολοκύθα είναι χαμηλή σε θερμίδες ενώ είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα. Μπορεί να καταναλωθεί η σάρκα του αλλά και τα σπόρια που περιέχει.
Από διατροφικής πλευράς ένα φλυτζάνι (245 γρ) μαγειρεμένη κολοκύθα περιέχει:
Θερμίδες: 49 kcal Λίπος: 0.2 g Υδατάνθρακες: 12 g Φυτικές ίνες: 3 g Πρωτεΐνη: 2 g | Βιταμίνες Βιταμίνη Α: 705 mcg Βιταμίνη Ε: 2 mg Βιταμίνη C: 12 mg B3 (νιασίνη): 1 mg Φολικό οξύ: 22 mcg | Μέταλλα Σίδηρος: 1.4 mg Ασβέστιο: 37 mg Μαγνήσιο: 22 mg Ψευδάργυρος: 1 mg Σελήνιο: 0.5 mg Κάλιο: 564 mg |
Οφέλη
Ανοσοποιητικό: η κολοκύθα είναι πλούσια σε β καροτένιο και βιταμίνη C τα οποία ασκούν ευεργετική δράση στο ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Μέσα από μελέτες φαίνεται πως το β καροτένιο μετατρέπεται σε βιταμίνη Α η οποία βοηθά στην καταπολέμηση των λοιμώξεων. Η βιταμίνη C, αυξάνει την παραγωγή λευκών αιμοσφαιρίων κάνοντας τα κύτταρα μας πιο αποτελεσματικά σε παθογόνους μικροοργανισμούς.
Υγεία των ματιών: σημαντικό ρόλο στην καλή λειτουργία των ματιών παίζει η βιταμίνη Α που βρίσκεται σε μεγάλη περιεκτικότητα στην κολοκύθα. Μέσα από μελέτες έχει φανεί πως άτομα με μειωμένη πρόσληψη βιταμίνης A είχαν αυξημένες πιθανότητες απώλειας όρασης. Η λουτεΐνη και ζεαξανθίνη που περιέχονται στην κολοκύθα βοηθούν προστατευτικά όσον αφορά την εκφύλιση ωχράς κηλίδας αλλά και τον καταρράκτη, χρόνιες παθήσεις που εμφανίζονται κυρίως σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Υγεία της καρδιάς: η υψηλή περιεκτικότητά της σε κάλιο την καθιστά ωφέλιμη για την υγεία της καρδιάς καθώς ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση.
Μεταβολισμός / Ρύθμιση σωματικού βάρους: η κολοκύθα θεωρείται ένα τρόφιμο το οποίο περιέχει πλήθος θρεπτικών συστατικών. Είναι χαμηλή σε θερμίδες και το 94% αποτελείται από νερό. Οι φυτικές ίνες που περιέχονται σε αυτή την καθιστά ιδανική για τον κορεσμό και κατά συνέπεια τη ρύθμιση της όρεξης.
Καλή λειτουργία του εντέρου: οι φυτικές ίνες που περιέχει αλλά και το νερό που περιέχει το καθιστούν ιδανικό για την ομαλή κινητικότητα του εντέρου. Έτσι, χρησιμοποιείται και από άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα δυσκοιλιότητας.
Υγιές δέρμα: το β καροτένιο λειτουργεί ως φυσικό αντηλιακό. Η βιταμίνη C είναι υπεύθυνη για την παραγωγή κολλαγόνου του δέρματος και η βιταμίνη E, η λουτεΐνη και ζεαξανθίνη λειτουργούν ως αντιοξειδωτικά δεσμεύοντας τις ελεύθερες ρίζες οι οποίες και προκαλούν βλάβη στο δέρμα μας.
Καρκίνος του προστάτη: τα σπόρια της κολοκύθας φαίνεται να ασκούν ευεργετική δράση σε καλοήθη υπερπλασία του προστάτη.
Ποια άτομα θα πρέπει να την αποφεύγουν:
- άτομα με εντερικές διαταραχές. Η ψητή ή βραστή κολοκύθα λόγω των καθαρτικών της ιδιοτήτων μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση.
- άτομα τα οποία εμφανίζουν αλλεργικές αντιδράσεις μετά την κατανάλωσή της.
- άτομα τα οποία λαμβάνουν αγωγή (λιθίου). Η κολοκύθα θεωρείται ήπιο διουρητικό και μπορεί να διαταράξει την ικανότητα του οργανισμού απομάκρυνσης λιθίου από τον οργανισμό προκαλώντας σοβαρές παρενέργειες.
Συνοψίζοντας:
- Η κολοκύθα είναι ένα θρεπτικό λαχανικό το οποίο μας προσφέρει βιταμίνες, μέταλλα και είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες.
- Μπορούμε να αξιοποιήσουμε τη σάρκα και τα σπόρια του σε πολλές μαγειρικές παρασκευές.
- Η ένταξη του στο διαιτολόγιο μας μπορεί να προσφέρει οφέλη όσον αφορά την υγεία μας.